W związku z przypadającą 80. rocznicą zbrodni katyńskiej, Biuro Edukacji Narodowej IPN przygotowało nową edycję Guzika Katyńskiego, jako symbolu pamięci. Guzik jest przypinką, która formą i kształtem symbolizuje guziki z polskich płaszczy wojskowych, wydobywanych z miejsc pochówku w Katyniu, Miednoje, Bykowni oraz Piatichatkach na przedmieściu Charkowa.
Blisko 22 tysiące Polaków – wojskowych, policjantów i cywili – zostało zamordowanych w kwietniu i maju 1940 roku przez sowieckie NKWD. Ciała grzebano bezimiennie, w masowych grobach w lasach tak, aby nie zostały nigdy odnalezione.
Guziki z godłem II Rzeczypospolitej wydatnie pomogły w identyfikacji ofiar. Atrybut wojskowego płaszcza i munduru – niemy świadek zbrodni, na swój sposób przemówił, stając się materialnym znakiem pamięci.
– Tylko guziki nieugięte, przetrwały śmierć świadkowie zbrodni z głębin wychodzą na powierzchnię, jedyny pomnik na ich grobie…
Cytat wiersza Zbigniewa Herberta „Guziki”, fot. Waldemar Roszczuk
